In de maatschap NIVU komen de ondernemersgeest van Gerard van Nieuwenhuijzen en de productkennis van Jack van Vugt samen. Op 400 hectare vrijwel aaneengesloten akkers telen zij suikerbieten, uien, tarwe en aardappelen. Tractoren en machines zijn voorzien van computers en sensoren, waarmee alle handelingen en omstandigheden op de velden en boerderij automatisch worden geregistreerd. Welke trekker doet wat, waar en wanneer? Hoe is het per perceel gesteld met het gewas en de bodem? Dat levert waardevolle informatie op. Daarmee kunnen de ondernemers zowel het gewas als de bodem precies naar behoefte voorzien van nutriënten en het gebruik van pesticiden en meststoffen beperken.
Maar dat aardappels goed van het land komen, betekent nog niet dat ze goed blijven in de bewaring. En dus klopten de heren bij Equans aan voor een koelinstallatie. “In onze oude losgestorte aardappelopslag koelden en droogden we met buitenlucht. Voor minder drukplekken en een betere productkwaliteit wilden we naar een kistenbewaring. Hiermee zijn we ook flexibeler en kunnen we het hele jaar leveren. Je trekt de deur open en pakt er wat kisten uit, terwijl de rest van de cel intact blijft,” vertelt Van Vugt.
“Daarnaast wilden we nieuwe markten aanboren. Dat versterkte onze behoefte aan een betere bewaring”, vult Van Nieuwenhuijzen aan. “De marges in de industrie zijn klein. Willen we de exportmarkt bedienen, dan moeten we aardappels van hogere kwaliteit leveren. Dan is mechanisch koelen een vereiste.”
Zo verrees in 2021 een imposante bewaarschuur met condensdroogsysteem op hun perceel. In het midden een grote werkruimte, aan weerszijden 6 koelcellen die samen 5.400 kisten aardappelen in optimale conditie houden. De eerste indrukken van de condensdrooginstallatie? Van Vugt: “De instellingen zijn per cel en zelfs op tienden af te stellen. In tegenstelling tot vroeger weten we nu precies wat er gebeurt en hebben we grip op het product. De Agria is een moeilijk bewaarbare aardappel die makkelijk gaat rotten als hij nat wordt. Maar het nieuwe systeem is zo geavanceerd en heeft zoveel ventilatiecapaciteit, dat we nu maximaal kunnen drogen. Zelfs onder koude omstandigheden bij 6,5°C. Na het inschuren sluiten we de deuren en 48 uur later is het product droog.”
Het koelsysteem draait op ammoniak. Dat is preciezer, gaat rechtstreeks en resulteert in constante temperaturen. “We denken zo minder bewaarverliezen te realiseren. Tot nu toe ziet het er veelbelovend uit”, vertelt Van Nieuwenhuijzen. Volgens hem zit de grootste winst dan ook in het vochtbehoud. “We kunnen de vochtafvoer en dus het bewaarverlies meten. Het gaat de goede kant op. Zaten we met de losgestorte bewaring op 10% indroging, nu hopen we op 5% uit te komen. Op zoveel ton aardappelen is dat een gigantische winst. En hoe minder indroging, des te beter de kwaliteit van de aardappel. Daardoor blijven de aardappelen harder en vitaler met minder drukplekken en schilafval.”
Het streven is om de aardappels tot juli of zelfs augustus te bewaren. “Omdat we de aardappels nu zo vroeg op het bewaarregime kunnen zetten, blijven ze veel rustiger en kiemen ze minder snel. Dat is positief, ook omdat we zo weinig mogelijk kiemremmers willen gebruiken”, stelt Van Vugt. “We houden het product op een constante temperatuur en kunnen heel precies regelen en anticiperen als dat nodig is.
De condensdroger biedt niet alleen meerwaarde voor goede aardappelen, maar ook beter risicomanagement voor mindere piepers. Met dit systeem is een slechte partij helemaal geïsoleerd en kunnen we verdere verliezen voorkomen. Ook de goed geregelde CO2-afzuiging zorgt ervoor dat de bakkwaliteit van de aardappel intact blijft.”
Naast het condensdroogsysteem realiseerde Equans ook andere zaken in de luxe en ruime bewaring. Dankzij een loopbrug over de kisten kan de productinspectie en het onderhoud van de koeling tegenwoordig makkelijker, sneller en veiliger. De toepassing van buitenluiken gebruikt NIVU niet vaak, maar geeft de bewaring meer flexibiliteit. Hiermee kunnen de heren er ook andere gewassen zoals uien, wortelen en knolgewassen drogen en bewaren. En door de warmte die vrijkomt bij het koelen toe te passen bij het condensdrogen en het verwarmen van de werkruimte, kan NIVU duurzaam omgaan met energiestromen.
Vernieuwend is dat de aardappelen in de bewaring tot op de centimeter gevolgd kunnen worden. Hiertoe plaatste NIVU op elke kist en op elke kistpositie in de vloer tags. Die geven een signaal aan de heftrucks, waardoor de locatie bekend is. Iedere heftruckchauffeur weet zo welke kist hij op de lepels heeft. Van Nieuwenhuijzen legt uit: “Dankzij de automatische teeltregistratie weten we bij het inschuren exact welke aardappel het is en van welk perceel hij komt. Met het nieuwe volgsysteem met de tags weten we nu ook in welke kist die aardappel gaat, waar hij in de bewaring staat en wanneer we hem uitschuren. Nog geen enkel ander track-and-tracesysteem kan dat.”
Dat het volgsysteem veel waard is, bevestigt Van Vugt ook: “Zien we bij de kwaliteitsinspecties iets aan het product in de bovenste kist van rij 3? Dan kunnen we meteen nagaan of de andere aardappelen van dat perceel hetzelfde vertonen. Met die informatie kunnen we de direct actie ondernemen door bijvoorbeeld de bewaarcondities aan te passen. Het mooie is dat de bewaardata van dit seizoen volgend jaar als waardevolle input dient. In welke staat gingen de producten erin? Welke condities boden we toen? En hoe kwam het product eruit? Met die gegevens kunnen we de kwaliteit elk bewaarseizoen naar een hoger niveau tillen. We kijken ernaar uit.”
Equans Referentie NIVU
