Toekomstbestendige en duurzame koelinstallatie
Zit een witlofwortel na 10 tot 12 maanden bewaring nog piekfijn in zijn vel, dan groeit er een krop uit van ongekende klasse. Het is dan ook niet verwonderlijk dat directeur Gijs van Dongen van witlofproductiebedrijf Nature’s Gold de bewaring naar zich toetrok, om zelf maximale controle te houden over de kwaliteit van zijn product. Zijn 4 nieuwe bewaarcellen zijn door EQUANS voorzien van een toekomstbestendige en duurzame koelinstallatie.
Zekerheid, daar was het Van Dongen om te doen. Niet alleen zodat hij na de bewaring kon rekenen op kwalitatief goede wortels, ook om voorbereid te zijn op het Europese verbod op synthetische koudemiddelen. Het natuurlijke koudemiddel ammoniak bood zekerheid in de breedste zin van het woord. “Energetisch is ammoniak het beste koudemiddel dat er is. Dat biedt op lange termijn een financieel voordeel, maar ook op korte termijn. Dankzij de Energie-investeringsaftrek mag Van Dongen namelijk een groot deel van de investering aftrekken van de winst”, vertelt Equans-projectleider Frank Vanaert. “Daarnaast kan hij dankzij de eigenschappen van ammoniak minimale temperatuurverschillen realiseren. En die stabiele condities is precies wat witlofwortels nodig hebben.”
Koude stopt de activiteit in de wortel. Met een temperatuur van -2°C in de bewaarcellen sust Van Dongen jaarlijks 4 miljoen kilo witlofwortels in een ‘winterslaap’. Zo behoudt elke wortel tijdens de bewaring de energie die hij tijdens de volgende fase, het witlof trekken, nodig heeft om een goede krop te maken. Maar de witlofwortel is een levend product. Hij wil uitlopen en produceert daardoor warmte. “De ervaring leert dat tussen de koudste en warmste plek in de cel een temperatuurverschil van 1°C kan ontstaan”, vertelt Van Dongen. “Extra koude lucht inblazen droogt de wortels die aan de buitenkant en bovenop staan uit. Met verliezen en hogere energiekosten tot gevolg. De kunst is dan ook om de temperatuur in de gehele cel gelijk te houden.”
Naast koeling is ook een goede luchtverdeling essentieel, concludeerde Vanaert. “Lucht laat zich lastig sturen, zeker in grote cellen als bij Nature’s Gold. Daar komt bij dat de luchtvochtigheid voor de dorstige wortels constant 100% is. Die vochtige, koude lucht slaat overal op neer. En vriest ventilatorbladen en de bovenste kisten met wortels dicht met ijs. Toch kunnen we deze problemen met mechanische koeling voorkomen.”
Het geheim achter de gelijke luchtcirculatie? Energiezuinige EC-motoren die in toerental verstelbaar zijn en beurtelings wisselen in kracht. Vanaert: “Eerst blazen ze enkele minuten met 100% kracht, daarna met 70%, dan voor 50% en ga zo maar door. Dat bespaart energie en nóg belangrijker: daardoor komt de lucht overal en zijn er geen ‘dode’ hoeken.” De manier van stapelen draagt ook bij aan de homogene luchtverdeling. Een extra spleet van 30 centimeter tussen de stapels kisten verzekert een continue luchtstroom langs álle wortels. Zo weet Van Dongen zeker dat de witlofwortels links en rechts in de cel net zo koud zijn als die boven- en onderop staan.
“Sturen op temperatuur, luchtvochtigheid en luchtcirculatie tijdens het bewaarproces wordt steeds belangrijker”, vertelt Van Dongen. “Door de steeds extremere weersomstandigheden wisselt de kwaliteit van de wortels die van het land afkomen. Met de gecontroleerde bewaarcondities knappen zelfs de kwalitatief mindere wortels weer op. Daardoor kan ik al mijn witlofwortels met een goed resultaat een jaar lang bewaren”, zegt Van Dongen.
Na de bewaring volgt het trekken van de witlof. De witlofwortels worden opnieuw geplant, heel dicht bij elkaar met een laagje grond erover. Voor deze cellen maakte Equans ook een ammoniakkoelinstallatie.
Veel lager energieverbruik
Vanaert: “Het koelblok voor de luchtbehandelingskasten is op maat gemaakt, zodat we toch met ammoniak konden werken in plaats van glycol. De koeling draait constant en produceert veel warmte. Met een warmteterugwinningsinstallatie (WTW) pompen we die restwarmte van de installatie terug en verwarmen we de productieruimte. Dat scheelt gas en elektriciteit.” Daarover gesproken: beide koelinstallaties verbruiken 40% minder energie dan elke andere installatie.”
Daarop kon Van Dongen maar één ding zeggen: “Alle lof voor Equans.”